Blag 4 - Joan Whelan, Cathaoirleach Chumann Scoileanna Foraoise na hÉireann

Bunaíodh Cumann Scoileanna Foraoise na hÉireann (IFSA) in 2016 agus tá baint aige le gluaiseacht na Scoile Foraoise (FS) in Éirinn a chur chun cinn agus a fhorbairt.  Tugaimid cleachtóirí Scoile Foraoise le chéile chun foghlaim chuimsitheach spraíúil sa dúlra a spreagadh do chách.  Is mian linn athléimneacht agus caidrimh a chothú, trínár nasc lena chéile, agus leis an domhan nádúrtha, agus ag an am céanna cruthaitheacht a spreagadh agus a bheith ag tacú le folláine. Tá breis eolais ar fáil ar ár suíomh gréasáin www.irishforestschoolassociation.ie.

“Luigh, luigh, is é sin an bealach is fearr” 

Agus páirt á glacadh agam i seisiún na Scoile Foraoise (FS) le déanaí le grúpa naíonán sinsearach, bhuail ceann de na ‘splanc' thuisceanach mé a tharlaíonn anois agus arís agus a thugann lón machnaimh dom. Tarraingíodh ár súile ar an gceannbhrat crann leis an spléachadh d'iora glas ag pocléim suas stoc de phéine Albanach.

‘Luigh, luigh,’ a d’iarr duine de na páistí i nguth údarásach ach ciúin. ‘Is é sin an bealach is fearr’.

Agus sin a rinneamar. Luíomar. Triúr páiste ar 6 bliana d'aois agus mé féin, inár luí go cothrom ar an urlár tais agus beagáinín lábach i gcúinne beag nach bhfuil mórán geana air de choillearnach i gcathair Bhaile Átha Cliath.  Agus bhí ciúnas ann de réir mar a chuardaigh sinn an ceannbhrat crann don iora ar deacair teacht air, ar feadh nóiméid b'fhéidir. Níos déanaí ar an lá céanna, tar éis gualach a dhéanamh as aibhleoga dearga fágtha na tine, d'iarr páiste orm stríocaí a mhéarphéinteáil ar m'aghaidh...agus ní raibh aon leisce orm.  D'fhan an taithí liom.

Thuig mé, in 36 bliain den teagasc, nár mhothaigh mé an t-eispéireas tumthach, cuimsithe agus curtha tús leis ag páiste riamh. Mhothaigh sé an-chumhachtach agus ceart.  Agus shíl mise go raibh mé forásach agus nuálach mar mhúinteoir.  Cad é a tharla a chiallaigh go raibh seo indéanta? An é go raibh sé mar gheall ar a bheith sa dúlra? An é go raibh sé mar gheall go raibh sinn gléasta go hoiriúnach? An é gur an grúpa beag a bhí ann? An é gur deiseanna le gníomhaíocht faoi stiúir páiste a bhí ann? An é gur ceannaireacht cheannaire na Scoile Foraoise a bhí ann? An í gur an tsábháilteacht a bhí ar fáil sa seisiún le hiniúchadh a dhéanamh agus ‘le bheith mar atá tú’? An é gur gach rud a bhí ann?

Feictear dom go bhfuil deis an-mhór ann do dhaoine fásta machnamh a dhéanamh ar a gcleachtas trí rannpháirteachas i Scoil Foraoise.  Ní féidir linn cruthaitheacht a chur chun cinn i bpáistí gan a bheith in ann naisc nua a dhéanamh do chiall mar dhaoine fásta. Ceadaíonn Scoil Foraoise dúinn céim a thógáil ar leataobh, cur chuige níos spraíúla a dhíghlasáil i leith foghlama a chuireann fiosracht, iniúchadh agus naisc nuálacha traschuraclaim chun cinn. Is cinnte go gcuimsíonn siad an fhéidearthacht le nasc domhain agus cruthaitheach a chruthú agus ciall a dhéanamh trasna an churaclaim. Is cosúil go gcuireann Scoil Foraoise ar ár gcumas éirí óna bheith ina múinteoirí agus ina ndaltaí isteach i bhfoghlaimeoirí le chéile.

I gcomhthéacs na nEalaíon san Oideachas, cuireann Scoil Foraoise cur chuige oideolaíoch bunreachtúil traschuraclaim ar fáil. Cuireann an choillearnach na huirlisí ar fáil chun rioscaí a ghlacadh go sábháilte, fiosracht a shásamh agus le teorainneacha a thástáil. Níl teacht éasca ar dhúlra bunathraitheach foghlama den chineál seo ar mhaithe le folláine, cruthaitheacht agus nuálaíocht in áiteanna eile i gcomhthéacsanna foghlama foirmiúla. I ré ina bhfuil fócas níos mó ar thorthaí, in áit an próiseas, is féidir le Scoil Foraoise cabhrú le páistí agus daoine fásta a athshuíomh, seachas an curaclam, ag croílár na foghlama níos doimhne sa bhunscoil.  Is féidir le hoideolaíocht na Scoile Foraoise cabhrú le tuiscint níos doimhne a chur chun cinn ar an gcaidreamh idir domhan an duine agus an domhan nádúrtha, snáithe teoiriciúil is féidir a rianú siar go Rousseau, a mheas go raibh nasc leis an dúlra ina chuid bhunúsach d'fheidhmiú is fearr an duine daonna.  Ní mór aghaidh a thabhairt ar Scoil Foraoise laistigh de theoiric athraithe, áfach. I bhfocail eile, tá an tábhacht a bhaineann le fís dá gcur chuige oideolaíoch a chur in iúl ag pobail scoile, bunaithe ar a gcuspóir oideachais, neamh-inchaibidle.

Agus cathain an uair dheireanach a chuir tú do lámha i láib fliuch?