Blag 3 – An Dr Francesca La Morgia, Bunaitheoir agus Stiúrthóir Mother Tongues

Dr Francesca La Morgia is a linguist, lecturer and researcher. She is the founding director of Mother Tongues where she is responsible for Learning, Research and Policy Development. She has been a lecturer in linguistics in Trinity College, Ulster University, Maynooth University and the University of Reading. She has written on issues related to migration, multilingualism and intercultural spaces. Francesca is an alumna of the second Artist in the Community Scheme Summer School on Cultural Diversity and Collaborative Practice (2019).

Teangeolaí, léachtóir agus taighdeoir is ea Dr Francesca La Morgia. Tá sí ina stiúrthóir bunaidh ar Mother Tongues áit a bhfuil sí freagrach as Foghlaim, Taighde agus Forbairt Bheartais. Bhí sí ina léachtóir le teangeolaíocht i gColáiste na Tríonóide, Ollscoil Uladh, Ollscoil Mhá Nuad agus Ollscoil Reading. Scríobh sí ar cheisteanna a bhaineann leis an imirce, leis an ilteangachas agus le spásanna idirchultúrtha. Tá Francesca ina alumnas ar an dara Scoil Samhraidh de chuid na Scéime Ealaíontóirí sa Phobal ar Éagsúlacht Chultúrtha agus Cleachtas Comhoibríoch (2019).

Tógáil agus cuairt ar Mhúsaem Idirghníomhach na dTeangacha don Lucht Féachana Óga.

Creidtear go forleathan go bhfuil an t-ilteangachas annamh nó speisialta agus gur rud neamhghnách é níos mó ná teanga amháin a labhairt. Níl sé fíor ar chor ar bith. Tá níos mó daoine ar domhan a labhraíonn níos mó ná teanga amháin ná daoine aonteangacha.

Is minic a bhíonn sé deacair a mhíniú cad atá sé nuair a bhfuil teanga i d’intinn atá “ag labhairt leat”, atá ag iarraidh teacht amach, ach a chaithfidh bheith ina thost. Le blianta fada anuas tá páistí dátheangacha sna scoileanna ag cur ceann amháin dá dteangacha (nó níos mó) ina thost le díriú ar an teanga teagaisc, agus is rud é seo a mbeidh cur amach ag Gaeilgeoirí ar fud na tíre air.

Is é seo a spreag mé léiriú radharcach a chruthú ar theangacha éagsúla, atá dofheicthe agus doláimhsithe de ghnáth, ach atá i láthair inár saolta.

Cé go raibh an smaoineamh seo chun píosa fisiceach a chruthú chun infheictheacht teangacha a mhéadú agus chun feidhmiú mar phointe tosaigh don phlé a bhí ag rith tríd m’intinn le fada an lá, ba coimisiún ó Oifig Ealaíon Chomhairle Contae Átha Cliath Theas do Chruinniú na nÓg a spreag mé mo spéis a leanúint níos mó. Bhí roinnt srianta ag baint le Covid19 ann ag an am, agus mar sin bhí an chuma ar an scéal gurbh é músaem taistil teangacha an bealach ceart chun teagmháil a dhéanamh le leanaí sna scoileanna ag am nuair a raibh srianta móra ann.

IMLYA a chruthú

Ba é an t-ealaíontóir a bhí réidh don dúshlán ná Tomasz Madajczak, a thuig láithreach scóip an tionscadail agus an tionchar a d’fhéadfadh a bheith aige ar pháistí go léir.

Thug Tomasz IMLYA ar an togra nua, Músaem Idirghníomhach na dTeangacha don Lucht Féachana Óga.

Anseo is féidir leat Tomasz a chloisteáil ag roinnt teachtaireachta do na páistí atá ar tí taiscéaladh a dhéanamh ar an músaem.

Sa fhíseán seo, labhraíonn Tomasz faoi na comhábhair éagsúla den mhúsaem.

Cuairt IMLYA

Thosaigh an músaem ar chuairt i mBealtaine 2021 agus go dtí seo tá na mílte leanbh in áiteanna éagsúla in Éirinn a ndeachaigh i ngleic leis ina scoil, ina leabharlann nó ina n-ionad ealaíon féin.

Trí chomhoibriú le leabharlann Loch Garman, thug IMLYA cuairt le déanaí ar leanaí i scoileanna ar fud chontae Loch Garman agus trí éascú oilte an ealaíontóra Fernanda Ferrari chruthaigh leanaí leabhair iontach ilteangacha a cuireadh ar taispeáint ansin i leabharlann Loch Garman agus a cuireadh ar taispeáint do gach leanbh, teaghlach agus cuairteoirí eile chun taitneamh a bhaint astu. Tá rud éigin go leor draíochta faoi IMLYA, agus tarraingítear leanaí láithreach air, ba mhaith leo éa thadhall agus súgradh leis. Tá nasc an-domhain freisin a fheiceann leanaí i gcuid de na píosaí, agus iad ag meabhrú ar theangacha a dtuismitheoirí, na córais scríbhneoireachta a fheiceann siad nuair a thugann siad cuairt ar a dteaghlach thar lear, fuaimeanna atá “cosúil le baile”. Mar dhuine fásta, táim meallta chuig IMLYA agus feicim rud éigin nua gach uair a bhreathnaím. Tá físeán ann de Tomasz féin ag insint scéil i bPolainnis, dán leis an scannánóir Jijo Sebastian i Mailéalaimis, scéal síscéal a d’inis an t-ealaíontóir Fernanda Ferrari i bPortaingéilis na Brasaíle… is iomaí duine a chuir a chuid eolais, saineolais, focail agus fuaimeanna isteach, go bhfuil brí an-speisialta ag IMLYA dom agus tá súil agam go leanfaidh sé páistí timpeall na hÉireann a spreagadh a bheith fiosrach faoi theangacha agus cultúir.

Bígí ag faire amach don chéad bhlag eile agus don bhlag deiridh, áit a mbeimid ag tabhairt cuireadh do Lá Idirnáisiúnta Máthairtheangacha UNESCO a cheiliúradh le chéile!