Blag 4 - Máire O’Higgins, Múinteoir Iar-bhunscoile

Is múinteoir agus Príomhoide Cúnta í Máire O’Higgins i gColáiste Pobail Lorcáin, Baile Átha Cliath 1.​​ Chomh maith leis sin, comhordaíonn sí comhpháirtíochtaí don Choláiste agus is í Séiplíneach na scoile í. Tá Máire 26 bliain ag obair i lár na cathrach thoir thuaidh. Sular éirigh sí ina múinteoir, d'oibrigh sí mar aisteoir agus Stiúrthóir Amharclannaíochta.

Is scoil dara leibhéal CDETB DEIS Banda 1 é Coláiste Pobail Lorcáin i lárchathair thoir thuaidh Bhaile Átha Cliath. Is scoil chomhoideachais í le 430 scoláire agus foireann de 48. Tagann scoláirí ó gach cearn de cheantair faoi mhíbhuntáiste socheacnamaíoch i mBaile Átha Cliath chun freastal ar an scoil. Is scoil phríomhshrutha muid. Cuirimid Cláir Scoláireachta Ealaíon, Sacair, Cispheile agus Acadúla ar fáil.

Sa chéad cheann dá sraith blaganna, pléann Máire maoiniú, comhpháirtíocht agus doiciméadú mar chuid den den Chlár um Dhéanamh Amharclannaíochta agus Saoránachta le hAmharclann na Mainistreach.

Nollaig 2017

Tá sé mhí imithe ó chríochnaigh muid an taispeántas agus an taispeántas Oideachas a Athshamhlú le scoláirí agus baill foirne ó Choláiste Pobail Lorcáin agus Scoil Aisteoireachta an Gaiety.​

D'éirigh go hiontach leis an léiriú agus leis an taispeántas. Bhí na díospóireachtaí tar éis gach taispeántais saibhir agus spreagúil. Ba thógáil croí é a chloisteáil cad a cheapann daoine óga faoina n-oideachas féin. Bhí sé tochtmhar an méid a chuimhnigh daoine fásta níos sine a chloisteáil faoina rannpháirteachas cruthaitheach, a bhí teoranta go minic, san oideachas.

Ar éirigh linn leis an tionscadal comhpháirtíochta seo? D'éirigh, ar an oiread sin leibhéal.

Ceiliúradh a bhí san obair ar bhliain d'obair chrua agus ar rannpháirteachas dírithe leis an téama oideachas a athshamhlú. Thug sé guth do dhaoine idir óg agus aosta agus thug sé deis dóibh a dtuairimí a chur in iúl maidir le hoideachas. D'fhorbair scoláirí scileanna i dtaighde neamhspleách, i bhfoghlaim chomhoibritheach, in imeacht a phleanáil, i nDéanamh Amharclannaíochta agus i gcoimeádaíocht. Léirigh na scoláirí saol na hoibre trí shamhaltú a dhéanamh ar an gcleachtas is fearr maidir le coimeádaíocht agus déanamh amharclannaíochta.

Mar sin féin, rinneadh go leor den obair mhaith a rinneadh chun caighdeán láidir aeistéitiúil i dtaibhiú agus i gcoimeádaíocht a chinntiú, in am na múinteoirí agus na n-éascaitheoirí féin. Agus níl sé sin inbhuanaithe. Tugann an réaltacht bhrónach seo léargas ar an réaltacht atá inár gcórais oideachais ag an dara leibhéal faoi láthair, go háirithe i scoileanna DEIS dara leibhéal (is scoil í scoil DEIS a fhaigheann níos mó maoinithe ón Roinn Oideachais agus Scileanna chun comhionannas deiseanna a chur ar fáil i scoileanna).

Tá súil agam, agus an réaltacht sin á hainmniú againn, gur féidir linn cabhrú le samhail nua agus spreagúil DEIS a athshamhlú.

I mbliain ár dtionscadail comhpháirtíochta le Scoil Aisteoireachta an Gaiety, bhí dhá rang sa tseachtain ag múinteoirí agus éascaitheoirí ar feadh uair an chloig ag an am, chun taighde a dhéanamh, le ceapadh, le cleachtadh agus sárthaispeántas a dhéanamh faoi oideachas a athshamhlú. Bhí dhá rang sa tseachtain acu freisin ar feadh uair an chloig ag an am chun taispeántáin agus catalóg a chruthú do thaispeántas. Lasmuigh den am seo, chas múinteoirí lena chéile agus le háisitheoirí ó Scoil Aisteoireachta an Gaiety ina gcuid ama féin, chun pleanáil agus machnamh a dhéanamh ar phróisis agus ullmhú don taispeántas agus don seóthaispeántas. Ba bhreá linn an taithí, ach bhain sé go leor asainn.

Bhí dhá aidhm ann le rath an tionscadail a chinntiú:

• ar an gcéad dul síos, na cruinnithe rialta a bhí againn chun nascadh lena chéile agus leis an tionscadal;
• ar an dara dul síos, forbairt chriticiúil ár gcuid paisean timpeall an tionscadail.

Ghlacamar ar fad leis an bhfís don tionscadal agus bhíomar in ann seiceáil isteach lena chéile agus muid ag dul chun cinn, chun a chinntiú go raibh muid fós soiléir ar an bhfís sin.

Rinneadh an obair seo, mar a dúirt mé, inár gcuid ama féin. Bhíomar sásta ár gcuid ama a thabhairt go deonach ach níl an bealach oibre seo inbhuanaithe i gcóras oideachais ciallmhar. Tá obair dheonach i bpobal scoile tábhachtach ach níor cheart go mbeadh sí mar obair lárnach na rannpháirtíochta cruthaithí san oideachas. Má tá an obair lárnach ag brath ar obair dheonach aistreoidh sé go tapa chuig soláthar dea-chleachtais san oideachas.

Ar an drochuair don tionscadal seo, ní fhéadfaí aon cheann de na rudaí a rinne na scoláirí a mheas go foirmiúil san oideachas sa bhliain a chuaigh thart. I mbliana leis an tSraith Shóisearach nua, is féidir linn próisis agus torthaí den chineál céanna a thaifeadadh anois agus aitheantas foirmiúil a thabhairt don chineál seo oibre. Is dea-scéal é sin.

Mar sin féin, tá sé dúshlánach dúinn leanúint de bheith rannpháirteach go cruthaitheach san oideachas le comhpháirtithe ar iliomad cúiseanna.

Mar shampla, is minic a bhíonn múinteoirí ar chonarthaí ó bhliain go bliain anois. Fágann sé sin go bhfuil sé deacair tionscadal a phleanáil le comhghleacaí go dtí go mbeidh a fhios againn go mbeidh siad ag obair linn an bhliain seo chugainn.

Ní féidir linn iarratas a dhéanamh ar mhaoiniú go dtí go mbeidh a fhios againn cé a d'fhéadfadh a bheith ag plé leis na tionscadail.

Ní thagann maoiniú isteach sa scoil go minic ansin go dtí lár an chéad téarma.

Ciallaíonn sé seo go léir go bhfuil sé an-deacair tionscadail a phleanáil don bhliain acadúil.

Múnla spreagúil oideachais a bheadh ann ná múnla ina dtugtar tacaíocht agus cumhacht do mhúinteoirí agus d’ealaíontóirí treo straitéiseach a chruthú do scoil ar feadh cúig bliana. Chuirfeadh sé seo ar ár gcumas cleachtais a dhoimhniú agus cláir nuálacha a fhorbairt ar féidir leo cruthaitheacht san oideachas a chothú do pháirtithe leasmhara agus do dhaoine óga.

Tógann sé go leor ama ag iarraidh airgead a thiomsú agus le pleanáil agus taithí a thógáil i measc múinteoirí ionas gur féidir linn freastal ar dhaoine óga ar an mbealach is fearr.

Ag obair i scoil DEIS, oibrímid le daoine óga ó cheantair faoi mhíbhuntáiste socheacnamaíoch. Ceann de na tosca a chuireann le héagobhsaíocht i saol na ndaoine óga a mbímid ag obair leo ná na patrúin anordúla a bhíonn acu go minic ina saolta pearsanta. Ina measc seo tá athruithe leanúnacha sa bhaile, cliseadh ar chaidrimh theaghlaigh chomh maith le torthaí andúile amhail iompar guagach sa bhaile. Tarlaíonn an t-athrú rómhinic agus cruthaíonn sé míshocracht dár ndaoine óga.  Is mór an trua ansin go bhfaigheann siad amach go léiríonn a saol scoile é seo le síorathrú foirne ard gach bliain mar gheall ar struchtúir fostaíochta san oideachas. Thacódh conarthaí cúig bliana a thairiscint leo siúd a oibríonn i scoileanna DEIS le pleanáil chiallmhar agus struchtúir inbhuanaithe i scoileanna DEIS agus chruthóidís cobhsaíocht dár ndaoine óga. D'fhéadfadh múinteoirí agus comhpháirtithe pleanáil, airgead a thiomsú, comhpháirteanna agus meastóireachtaí taighde a thógáil, machnamh a dhéanamh agus athrá a dhéanamh ar dhea-chleachtais i rannpháirteachas cruthaitheach. Creidim go láidir go dtosódh sé seo ag tabhairt aghaidh ar chothromas agus ar chomhionannas i gcuid dár bpobail is díothaí in Éirinn.