Miotais agus Finscéalta na hÉireann

Mandi Mc Daid, Múinteoir:

Chomhoibrigh na daltaí le hAoife agus mé féin ag an gcéad chruinniú agus chuir siad a gcuid smaointe ar fáil maidir leis an téama ar mhaith leo a bheith ag obair air dá dtionscadal CRAFTed thar an téarma. Bhí go leor cosúlachtaí idir a gcuid moltaí agus bhí siad ceangailte go maith le Finscéalta na hÉireann, agus bhí sé beartaithe agam trí cinn acu a chlúdach le linn an téarma. Mar sin, socraíodh an téama. Thugamar faoi thurais ranga go coillte Ghleann Bheatha agus Dhroim Bó chun tacú le ceachtanna ranga, ag bailiú ábhair choillearnaí nádúrtha chun foghlaim fúthu sa rang agus le húsáid i ngníomhaíochtaí éagsúla ealaíne, ceardaíochta agus dearaidh.

Cén chaoi ar forbraíodh na smaointe agus cén chaoi ar oibrigh na daoine óga, an t-ealaíontóir agus an múinteoir le chéile?

Aoife Thomas, Dearthóir:

Thiomsaigh an grúpa taighde amhairc, ag tabhairt cuairt ar Chaisleán Ghleann Bheatha agus ar Choill Dhroim Bó i nDún na nGall mar inspioráid dár dtionscadal. Cosúil le Finn Mac Cumhaill chuaigh an grúpa ar thóir foráiste, ag bailiú míreanna de chruth, uigeacht agus dath suimiúil: duilleoga, cóin agus coirt. Chomh maith le staidéir ar thrí Mhiotas agus Fhinscéal, chruthaigh an rang líníochtaí, cuimilteáin agus staidéir ar a dtaighde amhairc. Rinneamar ionchorprú ar na míreanna a bailíodh níos déanaí, a cuireadh mar mhaisiú dromchla le píosa fíodóireachta grúpa ar scála mór a d’fhorbair na leanaí. Shamhlaigh an grúpa an píosa fite chun ionadaíocht a dhéanamh ar an gclóca a chaith Finn Mac Cumhaill, fiagaí cnuasaitheoir agus ceannaire na bhFianna. D’fhás agus d’fhorbair an tionscadal i bplé leanúnach agus trí phróiseas machnamhach, dírithe ar théama Miotais agus Finscéalta. D’fhéadfadh gach leanbh a roghnú an ghné den téama ar theastaigh uathu díriú uirthi agus próiseas nua á fhoghlaim go gníomhach acu.

Mandi Mc Daid, Múinteoir:

Rinne na leanaí staidéar ar rogha d’Fhinscéalta na hÉireann mar ullmhúchán dár gcuid oibre le hAoife. Ina measc bhí Setanta – Cú Chulainn, Oisín agus Niamh i dTír na nÓg agus Fionn MacCumhaill.

Chuir Aoife ábhair ar fáil do gach cuairt agus chun próiseas nua a fhoghlaim. D’úsáid Aoife céimeanna chun na próisis chruthaitheacha a bhí i gceist a mhíniú. Mar mhúinteoir, shoiléirigh mé na treoracha seo nuair ba ghá agus le chéile, thacaigh Aoife agus mé féin leis na leanaí de réir mar ba ghá ina gcuid oibre.

Cén taithí phearsanta a bhí agat ar an tionscadal i dtéarmaí ratha agus dúshlán?

Aoife Thomas, Dearthóir:

Bhí rath an tionscadail seo do na comhoibrithe le fáil i nochtadh an ghrúpa do roinnt bealaí nua chun smaointe aonair a roinnt agus a léiriú. D’fhéadfadh na leanaí a fheiceáil go raibh bealaí nua agus suimiúla ann chun obair a chruthú de láimh i bhfabraic agus snáithín trí phróiseas nua a fhoghlaim i dtimpeallacht thacúil agus spreagúil. Bhí caidreamh iontach ag an múinteoir leis na leanaí, dar liom, a leag an bhunchloch d’fhorbairt an tionscadail faoi stiúir an linbh.

Ag bualadh leis na páistí agus leis an múinteoir Mandi Mc Daid sular thosaigh siad ar ár dtionscadal chun seisiún tobsmaointeoireachta grúpa a bheith acu, lig sé seo do na leanaí an tionscadal a stiúradh ón tús. Thug sé seo an deis chun éisteacht le gach guth le tacaíocht ón dearthóir agus ón múinteoir agus aidhmeanna an tionscadail chomhoibríoch á leagan síos leis na leanaí.

Tar éis dóibh obair thosaigh a chruthú ar an téama trí staidéir choibhéiseach, bhí go leor smaointe ag na leanaí maidir leis an méid a theastaigh uathu a chruthú nó a léiriú agus próiseas nua á fhoghlaim acu. Mar ghrúpa, bhogamar ar aghaidh le chéile i gcéimeanna san fhoghlaim ghníomhach. Thug an modh seo am don mhúinteoir, don chúntóir ranga agus dom féin mar cheardaí, tacú le leanaí aonair de réir mar ba ghá agus iad ag obair ar an ‘gcéad chéim eile’ sa phróiseas. Thug an cur chuige seo deis do na leanaí cabhrú agus tacaíocht a thabhairt dá chéile mar chomhoibrithe agus mar rannpháirtithe ar an tionscadal seo.

Bhí sé dúshlánach uaireanta doiciméadú a dhéanamh ar an gcur chuige faoi stiúir an phróisis. Bhí an cur chuige dírithe ar leanaí agus béim á leagan ar gach rannpháirtí a bheith sona sásta agus a bheith páirteach ina gcuid oibre faoi stiúir próisis laistigh de thimpeallacht thacúil. Mar gheall air seo, ag tráth tráthúil, ghabhfaimis gnéithe den timpeallacht faoi stiúir an phróisis tríd an ngrianghrafadóireacht.

Mandi Mc Daid, Múinteoir:

Ba bhreá an rud é na leanaí a fheiceáil ag cur a gcuid eolais in iúl faoi Fhinscéalta na hÉireann ar bhealach chomh uathúil sin, ag iniúchadh uigeachtaí, fabraicí agus snáithíní; triail a bhaint as scileanna a bhí nua dóibh. Tá eolas agus muinín faighte agam i dteicnící ealaíne nua a bheidh mé in ann a úsáid i mo theagasc féin amach anseo freisin. Bhí sé go hálainn a bheith ag obair le hAoife, saineolaí i réimse na fabraice agus an tsnáithín, ar réimse é den churaclam ealaíon a ndéantar faillí air uaireanta mar gheall ar easpa acmhainní, smaointe nó saineolais.

Cén tábhacht a bhain leis an tionscadal duit ar fiú a roinnt?

Aoife Thomas, Dearthóir:

Mar dhíograiseoir ealaíon agus ceardaíochta sa seomra ranga, bhí suim ag Mandi eolas agus inspioráid a fháil don snáithe Fabraic agus Snáithín mar gur réimse é a raibh sí ag iarraidh tógáil air go pearsanta. Ar an gcúis seo, áiríodh ar ár n-aidhmeanna agus ár gcuspóirí don tionscadal go ndéanfadh gach leanbh iniúchadh ar roinnt próiseas éagsúil, agus go bhfaigheadh an múinteoir Mandi inspioráid chun pleananna ceachta sa todhchaí a sheachadadh i bhfabraic agus snáithín.

Bhí cur amach ag na leanaí ar a gcuid smaointe a chur in iúl agus bhí cur amach acu ar a gcuid oibre aonair féin a chruthú. D’fhéadfaidís smaointe a cheistiú agus a mholadh go muiníneach. Chuir sé seo ar ár gcumas iniúchadh a dhéanamh ar go leor próiseas éagsúil ar bhealach barántúil agus bríoch.

Mar gheall ar chur chuige traschuraclaim Mandi sa seomra ranga, d’fhéadfadh na leanaí eolas, smaointe agus próiseas cruthaitheach a thabhairt le chéile chun a gcuid smaointe a léiriú, ag baint úsáid as modhanna nua aimsithe laistigh de thimpeallacht próiseas-threoraithe.

Mandi Mc Daid, Múinteoir:

Tar éis an taispeántais do CRAFTed in éineacht le scoileanna agus ealaíontóirí eile san Ionad Cultúrtha Réigiúnach i Leitir Ceanainn, Co. Dhún na nGall, tá a gcuid oibre tionscadail curtha ar taispeáint ag na leanaí inár scoil féin ó shin chun an tionscadal a roinnt le ranganna agus le múinteoirí eile. Ar an mbealach seo, bhí na smaointe agus na scileanna a forbraíodh inár seomra ranga ar fáil do gach rang eile. Thug sé seo deis do na leanaí athbhreithniú a dhéanamh ar a gcuid oibre agus míniú a thabhairt ar an gcaoi ar cruthaíodh a gcuid oibre agus ar na próisis a bhí i gceist, do na leanaí eile sa scoil.

Bhí an taithí CRAFTed an-taitneamhach agus oideachasúil do gach duine a raibh baint acu lenár scoil.

Ar athraigh aon rud i do chuid oibre mar gheall ar an tionscadal?

Aoife Thomas, Dearthóir:

Bíonn tionchar ag gach idirghníomhaíocht i dtimpeallacht foghlama ar mo chleachtas pearsanta agus mé i gcónaí ag foghlaim maidir le modhanna agus cuir chuige chun dul chun cinn a dhéanamh.

Ó inspioráid nuafhaighte a fháil ag obair le grúpa nua ar phróiseas ar leith nó ag fáil inspioráid ón díograis mhór ó rannpháirtithe nuair a fhaigheann siad amach an t-aschur agus iad ag foghlaim próiseas nua ceardaíochta nó dearaidh; tá tionchar mór ag obair ar chomhoibriú cruthaitheach ar mo chleachtas gairmiúil agus ar fhorbairt ghairmiúil leanúnach.

Roinneann gach comhoibritheoir a dtaithí agus a gcur chuige féin agus iad ag obair ar thionscadal, rud a chiallaíonn go bhfuil buntáistí ag baint le gach comhoibriú nua.

Go háirithe, leis an gcomhoibriú seo bhain mé tairbhe phearsanta as a bheith ag obair le Múinteoir Mandi agus a grúpa rang a Trí. Bhunaigh an múinteoir Mandi Mc Daid fócas ina raibh na leanaí lárnach sa seomra ranga agus bhí sé seo ag teacht le haidhmeanna CRAFTed chun cur ar chumas gach páiste a gcumas nádúrtha a fhorbairt i dtimpeallacht thacúil agus spraíúil. Scileanna saoil a chur ar fáil dóibh siúd go léir a chuaigh i ngleic leis an tionscadal trí rannpháirtíocht dhearfach, chomhoibríoch.