Caolaigh de réir réigiúin
Caolaigh le Foirm Ealaíne
Caolaigh le leibhéal na Scoile
Siúlóid Fíodóireachta
Inis scéal do thionscadail dúinn – Céard a spreag é? Cad faoi é? Cé a bhí páirteach ann? Cén chaoi ar thosaigh tú?
An tEalaíontóir Annabel Konig
Nuair a bhí an tionscadal féideartha á phlé le múinteoir na ranganna lena mbeidh mé ag obair, fuaireamar amach gurb iad nádúr, breathnóireacht, fabraicí agus an timpeallacht na príomhábhair a dhéanfaidh suas an smaoineamh tionscadail. Bunaithe orthu siúd, d’eascair ‘Siúlóid Fíodóireachta’. Ba é an smaoineamh ná go rachadh gach leanbh ag siúl le duine fásta agus go bhféachfadh siad ar a dtimpeallacht ar bhealach difriúil, ag féachaint ar uigeachtaí, ag piocadh suas ábhair infhite, ag déanamh líníochtaí agus dá bhféadfaidís, focail a scríobh, i leabhar nótaí a bheadh mar thagairt don fhíodóireacht a bhí le déanamh againn.
Rinneadh na frámaí do na fíodóireachtaí ó chraobhacha a thug mé isteach. Bhí ar gach leanbh foghlaim conas snaidhmeanna a cheangal, sreangán a thomhas agus an fráma a chruthú. Bhí comhoibriú idir na ranganna mar go raibh roinnt leanaí óg go leor.
An Múinteoir Brenda Binions
Mhúin mé roinnt teicnící fíodóireachta simplí do na leanaí roimhe seo agus táim paiseanta faoinár dtimpeallacht áitiúil, mar sin bhí mé ar bís comhoibriú le Annabel ar an ábhar seo. Shocraíomar ar an tionscadal seo go han-tapa le linn ár gcéad chruinnithe comhoibrithe. Roimh ár gcéad cheardlann, labhair mé leis na leanaí faoin tionscadal agus bhí siad an-díograiseach. Chuir mé nóta abhaile chuig na tuismitheoirí freisin, ag cur síos ar ár gcuid smaointe agus ag iarraidh a gcuid cabhrach chun na leanaí a thógáil le haghaidh siúlóide agus ábhair oiriúnacha a bhailiú dár bhfíodóireacht. Ar an drochuair, ní raibh an aimsir an-deas, mar sin ní dheachaigh gach leanbh amach ag siúl agus mar sin thugamar siúlóid bhreathnóireachta timpeall thailte na scoile agus d’fhéachamar ar na dathanna agus na huigeachtaí a d’fhéadfaimis a fheiceáil timpeall orainn.
Le linn na chéad cheardlainne, phléigh Annabel an tionscadal leis na leanaí. Thug cuid de na leanaí ábhair isteach don fhíodóireacht agus d’fhéachamar orthu seo agus phléigh muid oiriúnacht na n-ábhar leis na leanaí. Nuair a thosaigh muid ag cur na bhfrámaí le chéile, ba léir go tapa go raibh sé ró-dheacair do na leanaí níos óige sreangáin a cheangal agus mar sin d’iarramar cabhair ó na ranganna níos sine chun cabhrú leo. Mar thoradh air seo, bhí an tionscadal ina chomhoibriú don scoil ar fad. Le linn an tionscadail, bhí an deis ag gach duine den 48 leanbh sa scoil páirt a ghlacadh sa tionscadal.
Cén chaoi ar forbraíodh na smaointe agus cén chaoi ar oibrigh na daoine óga, an t-ealaíontóir agus an múinteoir le chéile?
An tEalaíontóir Annabel Konig
Bhí an dara ceardlann dírithe ar na hábhair a thug na scoláirí isteach agus na líníochtaí a bhí déanta ag na scoláirí. Ba iad na líníochtaí an plean leagan amach. Ansin rinne gach leanbh plean fíodóireachta ginearálta, bunaithe ar a bhfráma féin – cuid acu cothrománach, ceann ingearach roinnt mór, etc. Thug an scoil agus mé féin ábhair bhreise bhoga, fhíodóireachta isteach, a léirmhínigh na scoláirí mar bhláthanna, caoirigh, crainn, féar agus spéir. Mar gheall ar uigeachtaí na n-ábhar, déanann na daltaí machnamh ar an gcuma a d’fhéadfadh a bheith ar thor nó ar shruth, bláth, etc.
Ag deireadh an tionscadail, bhí píosa críochnaithe, nó píosa beagnach críochnaithe ag gach leanbh agus d’fhéadfadh sé an scéal a insint do dhuine eile faoin gcaoi ar athraíodh a siúlóid ina fíodóireacht.
An Múinteoir Brenda Binions
D’iarr Annabel ar na leanaí scéal a siúlóide a tharraingt agus ansin ábhair oiriúnacha a roghnú chun an scéal a léiriú. D’fhiafraigh sí díobh cad a bhí ar eolas acu faoin bhfíodóireacht agus mhínigh sí na teicnící a bheadh ag teastáil sa tionscadal seo. Mhínigh sí an tábhacht a bhaineann leis na snáitheanna fite a cheangal chun tacú le struchtúr na fíodóireachta agus phléigh sí na hábhair a d’fhéadfadh a bheith ina ngnéithe éagsúla dá siúlóid. Arís, ba dhúshlán í an fhíodóireacht do chuid de na leanaí sóisearacha. Mar sin, fuair muid cuid de na leanaí sa seomra sinsearach chun cabhrú leo. Bhí cúnamh againn freisin ónár gCúntóir Riachtanas Speisialta sa seomra, rud a chabhraigh go mór. Bhí sé deacair ar chuid de na leanaí tús a chur le hábhair a roghnú agus thuig daoine eile an coincheap láithreach bonn agus léirigh siad samhlaíocht iontach chun a gcuid siúlóide a léiriú san fhíodóireacht.
Tar éis gach ceardlainne, d’iarr mé ar na leanaí machnamh a dhéanamh ar a raibh ar siúl acu. Phléigh muid é ar dtús agus ansin scríobh siad faoi. Chuir mé cuid de na freagraí seo i leabhar gearrthóg, chomh maith le grianghraif de na céimeanna éagsúla, a choinneáil mar thaifead.
Nuair a bhí a gcuid píosaí fíodóireachta críochnaithe acu, thugamar chuig an rang eile iad chun a thaispeáint dóibh conas a d’éirigh leo agus d’inis gach páiste “scéal” a siúlóide, mar a léirítear ina bhfíodóireacht.
Cén taithí phearsanta a bhí agat ar an tionscadal i dtéarmaí ratha agus dúshlán?
An tEalaíontóir Annabel Konig
Foghlaimím i gcónaí ó leanaí, an bealach a léirmhíníonn siad smaointe, an bealach a n-éiríonn leo oibriú in ábhair - go minic difriúil ná mar a dhéanfainn mar sin faighim amach arís na féidearthachtaí a bhaineann le bheith ag obair. Cé go raibh a gcuid siúlóidí cosúil lena chéile, fuair go leor de na scoláirí amach, gur athraigh siad conas a thuig daoine eile a gcuid oibre, le conas a phioc siad na fabraicí chun gnéithe sa tírdhreach a léiriú. Ba iad na dúshláin a fuair cuid de na scoláirí ná go mb’fhéidir go raibh siad tar éis an iomarca a tharraingt orthu féin i méid a gcuid frámaí, ina sceitimíní tosaigh tar éis an tionscadal a mhíniú dóibh. Ní hionann i gcónaí an ceann is mó agus an ceann is fearr. Bhí rath go leor do gach leanbh aonair, a bheith in ann seasamh suas ag deireadh an phróisis chun a gcuid oibre a mhíniú, ag fáil amach go raibh siad go maith ag imeacht éigin cé go bhfuil obair scoile deacair dóibh i gcoitinne agus, mar a dúirt buachaill beag amháin liom ‘Tá a fhios agam conas mo chuid bróg a cheangal anois’, léiríonn sé sin, trí phróiseas ealaíne is féidir le duine scileanna saoil a fháil.
An Múinteoir Brenda Binions
Bhain mé an-taitneamh as an tionscadal seo agus tá a fhios agam gur bhain na leanaí taitneamh as freisin. Bhí dúshláin ann cinnte, go háirithe ag lorg áite chun na frámaí fíodóireachta a stóráil idir ceardlanna! Bhí an t-ádh linn sa mhéid is go raibh rogha leathan ábhar fíodóireachta againn, cuid acu a bhí agam sa scoil ach chuir Annabel cuid mhaith de ar fáil. D’iarramar ar dtús ar na leanaí ábhair aimsithe a thabhairt isteach a d’fhéadfaidís a ionchorprú ina bhfíodóireacht, ach bhí cuid mhaith de seo inoibrithe agus sa deireadh, d’úsáideamar stiallacha fabraice, olann agus sreangán den chuid is mó chun an tírdhreach a léiriú. Dhírigh na leanaí ar dhath agus ar uigeacht chun a siúlóid a léiriú. Níorbh fhéidir linn an tionscadal seo a dhéanamh gan cúnamh ó dhaoine fásta agus cúnamh ó na leanaí sna ranganna 3, 4, 5 agus 6. Mar sin féin, fuair na leanaí scileanna iontacha maidir le hábhair a roghnú, fíodóireacht, gearradh, ceangal agus cur síos a dhéanamh ar a gcuid oibre.
Cén tábhacht a bhain leis an tionscadal duit ar fiú a roinnt?
An tEalaíontóir Annabel Konig
Próiseáil, próiseáil, próiseáil Is féidir leat scileanna a fhoghlaim a thrasnaíonn isteach i ngnéithe eile den saol agus d’ábhair scoile. Is minic nach mbraitheann foghlaim trí chruthaitheacht mar obair bhaile nó foghlaim dheacair, is féidir é a dhéanamh trí spraoi agus cur chuige ‘lasmuigh den bhosca’.
An Múinteoir Brenda Binions
Is mór agam i gcónaí an deis comhoibriú le healaíontóir. Sa chás seo, shín an tionscadal cruthaitheacht na leanaí agus leathnaigh sé a gcuid scileanna, ní hamháin san ealaín ach i bhfeasacht ar a dtimpeallacht, ag forbairt a muiníne agus a gcomhoibrithe le daoine eile. Mhothaigh gach leanbh go raibh rud éigin curtha i gcrích acu agus bhí an-áthas orthu a bpíosaí críochnaithe a thaispeáint agus a thabhairt abhaile.
Ar athraigh aon rud i do chuid oibre mar gheall ar an tionscadal?
An tEalaíontóir Annabel Konig
Spreagann aon cheardlann a dhéanaim le leanaí mé i gcónaí chun níos mó a dhéanamh agus chun dlús a chur leis. Tá daoine óga i bhfad níos cumasaí ná mar a cheapaimid, nuair a thugann tú na scileanna dóibh chun go n-éireoidh leo.
An Múinteoir Brenda Binions
Sílim go bhfuil claonadh agam, mar mhúinteoir, tionscadail a choinneáil beag agus laistigh de theorainneacha an tseomra ranga. Spreag an tionscadal seo mé chun breathnú níos faide ná an seomra ranga agus smaoineamh taobh amuigh den bhosca. Spreag sé mé chun níos mó a lorg ó na leanaí agus, le cúnamh ó dhaoine fásta eile agus ó leanaí níos sine, na leanaí a spreagadh chun a gcruthaitheacht a leathnú.
Spotsolas
Ealaíontóir(í):
An tEalaíontóir Annabel Konig
Idirdhisciplíneach, úsáideann mo chleachtas réimse leathan meán. Níl mé ceangailte le haon disciplín amháin. Go deimhin, éilíonn mo chleachtas orm modhanna nua agus comhcheangailte a iniúchadh, agus ar an gcaoi sin conclúidí a bhaineann leis an obair is mian liom a iniúchadh a fháil amach.
I mo chuid oibre, is minic a chomhoibrím le healaíontóirí eile agus leis an bpobal i gcoitinne. Lorgaím cúnamh teicniúil nuair a theastaíonn sé uaim mar is féidir le mo chuid smaointe a bheith casta uaireanta agus teastaíonn saineolas uaim nach bhfuil agam. Ach go minic, in obair eile, mar shampla an seó líníochta “Déanaim miongháire ar an Saol” D’oibrigh mé liom féin, agus aghaidh á tabhairt ar mo chuid fadhbanna.
Tá mé ag obair le leanaí óga agus le daoine fásta óga le 20 bliain anuas. Cuirim gach tionscadal in oiriúint de réir na ndaltaí a mbeidh mé ag obair leo, aidhmeanna agus uaillmhianta an mhúinteora agus an timpeallacht agus na cumais ina bhfaigheann gach grúpa iad féin. Is inspioráid domsa, arís agus arís eile é a bheith ag obair le daoine óga.
Múinteoir(í):
An Múinteoir Brenda Binions
Is múinteoir bunscoile mé a bhfuil taithí 35 bliain agam sa seomra ranga. Bhí suim agam i gcónaí sna healaíona agus, thar na blianta, chuir mé go leor deiseanna éagsúla ar fáil do mo dhaltaí chun deis a thabhairt dóibh dul i ngleic leis na healaíona. Chomhoibrigh mé le go leor ealaíontóirí éagsúla thar na blianta, agus fuair mé amach i gcónaí gur eispéireas dearfach é.
Bhí áthas orm nuair a tháinig an deis chun iarratas a dhéanamh do CraftEd i mbliana. Tá baint ag ár scoil le tionscadal na scoileanna Ildánacha le dhá bhliain anuas. Bhí baint agam le Ceardaíocht sa Seomra Ranga agus bhí mé mar chuid de CraftEd roimhe seo, thart ar dheich mbliana ó shin. Tá mo rang reatha idir 5 agus 9 mbliana d’aois. Naíonáin shóisearacha go dtí Rang a Dó.
Fuair mé amach gur eispéireas cruthaitheach an-dearfach é seo.
Ealaíontóir(í)
Annabel Konig
Múinteoir(í)
Brenda Binions
Foirmeacha Ealaíne
Leibhéal
Scoil/Grúpa
St. Patrick’s NS, Co. Carlow
Rannpháirtithe
25
Réigiún
Aois/Rang
idir 5 - 8 mbliana d’aois
Dátaí
Feabhra go Márta 2020
Ceannaireacht Ghníomhaireacht
CRAFTed
Comhpháirtithe eile
Wexford Education Centre
Príomhthéamaí / línte fiosrúcháin
Nádúr a chur in iúl trí fhíodóireacht, rudaí agus ábhair aimsithe a ionchorprú. Líníocht cad a fheiceann tú agus foghlaim conas é a aistriú isteach in ábhar difriúil. Scileanna simplí a fhoghlaim ar nós snaidhm a cheangal. A bheith in ann an taithí atá faighte agat a chur in iúl do ghrúpa de do chomhghleacaithe.
Snáitheanna Curaclaim
Teicstílí agus fabraicí – ealaín, scríbhneoireacht – Béarla, líníocht – ealaín, tomhas – matamaitic, eolas imshaoil, féinmhuinín – folláine.
Foghlaimím i gcónaí ó leanaí, an bealach a léirmhíníonn siad smaointe, an bealach a n-éiríonn leo oibriú in ábhair - go minic difriúil ná mar a dhéanfainn mar sin faighim amach arís na féidearthachtaí a bhaineann le bheith ag obair.
An tEalaíontóir Annabel Konig
